Fonksiyonel gıdalar
Günümüzde, tüketiciler, dengeli bir diyet sürdürürken nelere dikkat etmeleri konusunda her zamankinden daha eğitimlidir. Tüketicilerin bir çoğunun menüleri üzerinde sağlıklı seçenekler taşıyan lokantaları ziyaret etme olasılığının daha yüksek olduğu biliniyor. Peki bu tüketiciler tam olarak ne arıyorlar? Bugün, tüketiciler daha sağlıklı olmasından kaynaklı fonksiyonel gıda içeriği arıyor. Fonksiyonel gıdalar, hastalığı azaltan ve sağlıklı kilo vermeyi teşvik eden gıdalardır. Dünyada bu tip gıdaları tanımlamak için birçok terim kullanılmaktadır. Bunlar arasında; nutrasötikler (nutraceuticals), tıbbi (medifoods), düzenleyici (designerfoods), farma(pharmafoods) ve vita(vitafoods) gıdalar sayılabilir. Fonksiyonel besinler kalp-damar hastalıkları, kanser, yüksek tansiyon, kolesterol, şeker, ülser gibi hastalıkların oluşma riskini azaltabilir.
Fonksiyonel Gıda Çeşitleri;
- Düşük kalorili gıdalar,
- Düşük sodyumlu veya sodyum içermeyen tuzlar da dahil olmak üzere düşük sodyumlu gıdalar özellikle yüksek kan basıncı problemlerine karşı koruyucu özellikte gıdalardır.
- Diyet lifi içeriği artırılmış gıdalar (Çeşitli içecekler, pudingler, çorbalar vb gibi).
- Glutensiz gıdalar,
- Sporcu gıdaları,
- Diyabetik gıdalar,
- Zenginleştirilmiş gıdalar,
- Fenilketonuri hastaları için özel gıdalar,
- Probiyotik ve prebiyotik içeren ürünler,
- Bağışıklık sistemini güçlendirenler, yaşlanmayı geciktirenler, fiziksel ve mental performansı artıranlar,
- Yaşlanmaya karşı ürünler,
- Pre- veya post menstrual belirtileri azaltmak için geliştirilen veya zenginleştirilen ürünler
- Echinacea, gingko, ginseng, saw palmetto gibi bitkisel katkıları içeren içecekler
- Resveratrol ilave edilmiş gıdalar
- Bitki sterollerive ve bitki stanol esterleri içeren modifiye margarin ürünleri
- Çoklu doymamış esansiyel yağ asitleri olarak omega-3, omega-6 ve omega-9 yağ asitleri içeriği artırılmış gıdalar.
Fonksiyonel gıdalar, temel beslenme değerlerinin üstünde daha fazla fayda sağlıyor. ‘Fonksiyonel gıdalar’ terimi, çok geniş bir yelpazeyi kapsayan ürün çeşitliliğine sahiptir. Bazı fonksiyonel gıdalar belirli bir fonksiyonel bileşen etrafında, örneğin probiyotikler, prebiyotikler veya bitki stanolleri ve sterolleri eklenmesiyle üretilir.
Diğer fonksiyonel gıdalar veya içecekler, genellikle büyük oranda bulunmayan bir besleyici ile takviye edilmiş gıdalar olabilir (örneğin folik asit takviyeli ekmek veya kahvaltılık tahıllar). Fonksiyonel gıdalar ve içecekler sağlık açısından fayda sağlayabilir, ancak çeşitli ve dengeli bir diyet ve sağlıklı bir yaşam tarzının alternatifi olarak görülmemelidir.
Fonksiyonel gıdaların örnekleri
Probiyotikler, canlı mikroorganizmalar (çoğunlukla bakteri) olarak tanımlanır; yeterli miktarda alındığında bir sağlık yararı sağlar. Prebiyotikler bağırsak sağlığına yararlı bakterilerin büyümesini teşvik eder ve ayrıca bağırsak sağlığına zararlı olabilecek bakterilerin büyümesini engeller. Bitkilerde ve meyvelerde doğal olarak az miktarda bulunan stanoller ve sterollerin, bir kolesterol düşürücü etkisi olduğu düşünülmekte ve indirgenmiş / düşük yağlı yayılımlar gibi ürünlere eklenmektedir.